Dumadalang ang bilang ng dayong ibon sa Candaba, ngunit dumarami sa ibang lugar

Mga ibon sa isang asinan sa Barangay Pamarawan, Malolos.

MALOLOS—Halos magdilim ang kalangitan ng magliparan ang mga ibong namamahinga at nanginginain sa isang asinan sa Barangay Pamarawan ng lungsod na ito ng bugawin ng mga mamamahayag upang makunan ng larawan.

 Ngunit sa kabila ng pagkabulabog ay hindi pa rin naghiwa-hiwalay angmga ibon, sa halip ay lumipat lamang ng lugar na malayo sa tao.

Ang kalagayang ito ay masasalamin sa Candaba Swamp sa bayan ng Candaba sa Pampanga, ang itinuturing na sangtwaryo ng mga dayong ibon na nagmumula sa malalamig na bansa kapag panahon ng tag-lamig.

Batay say tala na inilabas ng Wild Birds Club of the Philippines (WBCP) at ang Protected Areas and Wildlife Bureau (PAWB) ng Department of Environment and Natural Resources (DENR) sa Gitnang Luzon, umabot lamang ang 5,745 ang mga ibong namataan sa Candaba Swamp.

 Ito ay higit na mas mababa sa naitalang bilang na 8,725 matapos magsagawang water bird census noong Enero 2011.

 Ayon kay Michael Lu ng WBCP, ang pagbaba ng bilang ng mga idayong ibon na nanantili sa Candaba Swamp ay sanhi ng pagkabulabog ng mga ibon.

Ito ay dahil sa Nobyembre pa lamang ay nagsimula ng magpatuyo at maglinang ng bukirin ang mga magsasaka sa nasabing bayan.

Ayon kay Lu, ang mga bukirin sa Candabawa Swamp ay lumubog sa baha na hatid na malakas na ulan ng hanging habagat noong Agosto.

 Dahil dito, napinsala ang mga pananim at namahagi ang Department of Agriculture (DA) ng binhi bilang subsidiya sa napinsala ng baha.

Ayon kay Lu, sinamantala ng mga magsasaka ang subsidiya upang maitanim agad kaya Nobyembre pa la,ang ay abala na ito sa bukrikin at nabulabog ang mga ibon.

 “Ang argument nila ay anong mas importante, ibon o tao?  Well, tingnan natin kung ano ang epekto nito.  Have we not learned well enough that we better not tamper with nature,” sabi ni Lu sa kanyang mensahe sa Mabuhay na ipinahatid sa pamamagitan ng e-mail noong Martes, Enero 5.

Ang mga magsasaka sa Candaba Swamp karaniwang nagsisimulang magpatuyo ng bukirin at magtanim kung Enero.

Ayon kay Lu, ang maagang pagtatanim ng mga magsasaka sa Candaba ay nakaapekto sa mga ibon kaya;’t lumipat ng lugar ang mga ito.

 “Nabawasan ang feeding area ng mga ibon, therefore the birds have to go elsewhere. I hope it does not stress them out and affect their survival rate,” sabi pa ni Lu.

Kaugnay ng pagbaba ng bilang ng mga dayong ibon sa Candaba Swamp, tumaas naman ang bilang ng mga ibong sa lungsod ng Balanga sa lalawigan ng Bataan.

Ayon sa WBCP, ang mga ibon sa lungsod ng Balanga ay umabot sa 25,935 nitong Enero kumpara sa naitalang bilang na 14,899 noong Enero 2012.

Ang mga nasabing ibon ay namataan sa mga barangay  Tortugas, Lote Itaas, Lote Ibaba at Sibacan-Tuyo.

Bukod rito, sinabi ng PAWB-DENR na marami ding ibong namamataan ngayon sa mga barangay ng Batang I at Batang II sa bayan ng Sasmuan, Pampanga.

Sa kabila ng pagtaas ng bilang mga ibong namamataan sa mga baybaying bahagi ng Gitnang Luzon katulad ng Lungsod ng Balanga, Sasmuan sa Pampanga at Barangay Pamarawan sa lungsod na ito, nilinaw ni Lu na hindi sa mga nasabing lugar lumipat ang mga ibong nawala sa Candaba Swamp.

Sinabi niya sa magkaiba ang sitwasyon sa Candabwa Swamp at sa baybaying dagat ng Gitnang Luzon.

“Candaba is freshwater. Balanga is saltwater.  They may share certain species but these are two different habitats,” paliwanag pa ni Lu.

Nagpahayag din siya ng kasiyahan sa agresibo at seryosong pagtugon ng pamahlaang Lungsod ng Balanga sa pangangalaga sa nga dayong ibong.

Ayon kay Lu, nakikipag-ugnayan sa WBCP ang pamahalaang Lungsod ng Balanga, at kinumbinse pa ng mga ito ang mga namamalaisdaan sa nasabing lungsod na baguhin pamamaraan ng pag-ani ng isada sa palaisdaan kung migration season ngmga ibon na nasasakop ng mga buwan ng Nobyembre, Disyembre, Enero at Pebrero.

Samantala, ipinagmalakai ng lungsod na ito ang plano na higit na palawakin ang mangrove sanctuary nila upang higit na maraming dayong ibon ang mamalagi doon.

Ayon kay Romeo Bartolo, ang nanunuparang fisheries officer ng lungsod na ito, ipagbabawal na rin nila ang pangunguhang itlog ng ibon sa loob ng kanilang may 13-ektaryang mangrove sanctuary sa Barangay Pamarawan.

 Inayunan ito ni Mayor Christian Natividad na nagsabi plano rin nilang gawing isang eco-tourism destination ang nasabing mangrove sanctuary.  Dino Balabo

Malolos Green Covenant inihain sa Kongreso

Sa bakuran ng Simbahan ng Barasoain nilagdaan ang Green Covenant noong 2012.

MALOLOS— Hiniling ng isang kongresista mula sa Laguna ang suporta ni Pangulong Aquino sa First Malolos Covenant sa pamamagitan ng pagtataguyod sa panukalang taunang  “Climate Change Awards.”

Ito ay sa pamamagitan ng House Bill Number 3016 na inihain ni Kinatawan Dan Fernandez sa Kongreso noong Enero 30.

Si Fernandez ay ang tagapangulo ng Committee on Ecology ng Kongreso.

Ayon sa kongresista, nararapat suportahan ng Pangulo ang HB 3016 dahila ang bansa ay isa sa mga bansang lumagda sa United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCC) at sa Kyoto Protocol.

Bukod dito, iginiit niya na dumaraming Pilipino ang umaayon sa pagtataguyod ng mga  programang tutugon sa epekto ng climate change.

Ilan sa mga tinukoy ni Fernandez ay ang  pagsasagawa ng 1st Philippine Tourism conference on Climate Change sa Lungsod ng Legazpi, Albay  noong Agosto at ang pagpapatibay ng pamahalaan sa People’s Survival Fund.

Ito ay nasundan pa ng paglagda sa First Malolos Green Covenant sa makasaysayang simbahan ng Barasoain sa lungsod na ito noong Setyembre 15 na sinaksihan ng may 5,000 katao kaugnay ng pagdiriwang ng ika-114 guning taon ng pagbibukas ng Kongreso ng Malolos.

Ang paglagda sa Malolos Green Covenant ay nakasabay rin ng paglulunsad ng eco-cultural tourism, climate change adaptation program ng lungsod na ito.

Batay sa panukalang batas ni Fernandez, ang mga pamahlaang lokal at ibat-ibang ahensiya ng pamahalaan ay dapat maghanda ng [pondo para sa pagbibigay pagkilala sa mga mananalo sa Climate Change Awards.

 Ang nasabing parangal ay isinulong ng Local Climate Change for Development  (LCCAD) at ng mga lungsod ng Malolos at Legazpi.

Ayon kay Nong Rangasa, ang executive director ng LCCAD, ang mga best working practicessa pagtugon sa climate change ay nararapat lamang na bigyang pagkilalasuportahan, gawing popular at ibahagi upang magsilbing gabay ng iba pang pamahalaang lokal.

“The Climate Change Award will focus on outstanding social, economic, cultural, environmental, climate change adaptations and mitigation benefits and progressive sustainable development,” ani Rangasa sa panayam ng Mabuhay.

Iginiit pa niya na ang panukalang parangal ay ipagkakaloob sa mga pamahalaang ,lokal, pribadong institution, nongovernment organization, mga negosyante at maging sa mga paaaralan.

Ayon pa kay Rangasa, bukod sa pagkilala, layunin ng parangal ang promosyon ng pagpapalawak ng kaalaman hinggil sa pagtugon sa climate change at disaster risk reduction.  (Dino Balabo)

Mga paaralan hihikayating magparami ng bakawan

Bakawan sanctuary sa Pamarawan, Malolos.

MALOLOS—Pinag-aaralan ng pamahalaang lungsod ng Malolos ang paghikayat sa mga pampublikong paaralan hindi lamang sa pagtatanim kungdi sa pagpaparami ng binhi ng bakawan.

Ito ay bilang bahagi ng paglaban sa epekto ng climate change partikular na sa mga pamayanan sa baybayin ng lungsod na ito na katambal ng lungsod ng Legazpi sa lalawigan ng Albay bilang mga “climate change champions” sa hanay ng mga pamahalaang lokal.

Ahyon kay Vice Mayor Gilbert Gatchalian, pinag-aaralan na nila an gang malawakang pagpaparami o propagasyon ng mga bindi ng bakawan upang  masusitinihan ang pangangailangan ng pamahalaang lungsod sa pagbibigay ng proteksyon sa mga barangay sa tabing dagat.

Kabilang dito ang mga barangay ng Pamarawan, Namayan, Calero, Caliligawan,Masile at Babatnin.

“Makkikipag-ugnayan kami sa mga public schools lalo na sa mga coastal barangay para magtayo ng nursery ng bakawan upang higit na mapalawak ang mangroves seedling production naimn, “ ani Gatchalian..

Ayon sa bise alkalde, bukod sa mahusay na proteksyon sa alon ang bakawan, ang pagapaparami nito ay makapaghahatid din ng dagdag na hanap buhay.

Ito ay dahil ang bawat bunga ng bakawan na natipon upang gawing bindi ay binabayaran ng P1, at kapag lumaki ay naibebenta mula P2 hanggang P10 bawat isa.

Sa kasalukuyan, ang pamahalaang ,lungsod ng Malolos ay nagmamantine ng isang mangrove nursery na may taunang kapasidad na P10,000 binhi.

Ang nasabing nursery ay matatagpuan sa Barangay Calero at pinamamahalaan ni Daniel Sta. Ana, isa sa mga kasapi ng Bantay Dagat ng Lungsod na nasa ilalim ng pangangasiwa ng City Fisheries and Aquatic Resources Management Council (CFARMC).

Ayon kay Sta. Ana, may 10 taon na ang nakaraan matapos itayo ang kanilang nursery.  Ito ay bunga ng kanilang pagdalo sa ibat-ibang pagsasanay at seminar patungkol sa mga climate change at pangangalaga sa baybaying pamayanan.

“Marami kaming natutuhan samga seminar  at kabilang doon ang kahalagahan ng bakawan kaya nagtayo kami ng sariling nursery,” ani Sta. Ana.

Iginiit pa niya na sa ksalukuyan, ang kinikita nila sa pag-aalaga ng binhi ay nagagamit nilang panggastos sa pagdalo sa mga dagdag na pagsasanay.

Binigyang diin naman ni Jaime Magpayo ang kahalagahan ng bakawan bilang proteksyon ng mga pamayanan sa baybaying dagat ng Lungsod na ito.

“Noong nakaraang taon, napakalalaki ng alon sa dagat kaya nahiarap yung bangka naming, pero noong malagay kami sa likod ng mga bakawan ay panatag na panatag ang tubig,” ani Magpayo na siya ring tagapangulo ng CFARMC.

Ang tinutukoy ni Magpayo ay ang may 13 ektaryang taniman ng bakawan sa Barangay Pamarawan na nagsisilbing panangga sa alon mula sa Manila Bay.

Malago na ang bakawan sa nasabing taniman kaya’t ito ay pinamamahayan na ng sari-saring ibong dayo.

Ayon kay Magpayo, plano ng pamahlaang lungsod na ideklarang protected area ang nasabing taniman  bilang bahagi ng planong eco-tourism site.

Sa tabi ng nasaning tanima ay ang abandonadong palaisdaang na ang mga pilapil ay lumubog sa tunig matapos madurog ng alon.

Ang nasabing palaisdaan ay planoing gawing fish hatchery ng lungsod ayon ay Romeo Bartolo, ang City Fisheries Officer.

Sinabi ni pa ni Bartolo na umaasa silang dadayuhin ang nasabing lugar bilang isa eco-tourism destination sa lungsod.

Hinggil naman sa pagtatanim ng bakawan, sinabi ni Bartolo na patuloy nilang dagdagan ang mga tanim na bakawan sa nasabing lugar.

Una rito,ipinagmalaki ni Mayor Christian Natividad na umabot na sa 10,000 binhi ng bakawanang kanilang naitanim sa baybayin ng Malolos.

Nagpasalamat din siya sa mga Bantay Dagat na patuloy na nagtataguyod ng pagtatanim at pangangalaga sa baybayin ng lungsod.

Kayugnay nito, inihayag ni Gob. Wilhelmino Alvarado ang malawakang pagtatanim ng bakawan sa baybayin ng Bulacan.

Ayon sa punong lalawigan, may 300,000 binhi ng bakawan ang idinonasyon sa pamahalaang panglalawigan ng Eco-Shield Corporation.

Ang Eco-Shield Corporation ay ang kumpanyang nagtatayo ng Bulacan Sanitary landfill sa Barangay Salambao sa baybayin ng bayan ng Obando. (Dino Balabo)